1. Tế bào miễn dịch là gì?  

Hệ thống tế bào miễn dịch rất phong phú với các nhiều thành phần như bạch cầu hạt trung tính, bạch cầu ưa acid, bạch cầu ưa bazơ, bạch cầu mono, đại thực bào, tế bào đuôi gai, tế bào mastocyte, tế bào giết tự nhiên NK, tế bào lympho B, tế bào lympho T.

Mỗi thành phần tế bào có cấu tạo, cách nhận biết, cách thức hoạt động và chức năng khác nhau, phối hợp chặt chẽ hình thành hoạt động miễn dịch của cơ thể. Hiểu rõ về các tế bào miễn dịch giúp các nhà nghiên cứu có thể tối ưu đáp ứng miễn dịch và ứng dụng điều trị bệnh lý từ nhiễm trùng cho tới ung thư.

►►► BÀI LIÊN QUAN: Phân loại chi tiết các tế bào miễn dịch và vai trò của chúng với cơ thể người

Tế bào miễn dịch là gì

2. Vai trò của các tế bào miễn dịch

Mỗi loại tế bào đều có những vai trò khác nhau trong hoạt động của hệ miễn dịch nhằm mục đích nâng cao khả năng bảo vệ cơ thể trước những sự xâm nhập và tấn công không ngừng của tác nhân lạ, tác nhân có hại…

Căn cứ vào phương thức đáp ứng ứng miễn dịch, hệ thống các tế bào miễn dịch có thể phân thành 02 nhóm chính là nhóm tế bào miễn dịch bẩm sinh (Innate Immune Cells) và nhóm tế bào miễn dịch thích ứng (Adaptive Immune Cells).

Tế bào miễn dịch

2.1 Nhóm tế bào miễn dịch bẩm sinh (Innate Immune Cells)

Nhóm tế bào miễn dịch bẩm sinh bao gồm các loại bạch cầu hạt (bạch cầu hạt trung tính, bạch cầu ưa bazơ, bạch cầu ưa acid), tế bào mastocyte, tế bào monocytes, tế bào đuôi gai và các tế bào giết tự nhiên NK.

►►► TÌM HIỂU THÊM: Tế bào NK là gì? Vai trò tiêu giệt tự nhiên của tế bào NK với sức khỏe cơ thể người

Nhóm tế bào miễn dịch bẩm sinh

• Bạch cầu ưa kiềm (basophils) và bạch cầu ưa acid (eosinophils) có liên quan đến phản ứng dị ứng và giúp bảo vệ cơ thể chống lại ký sinh trùng.

• Bạch cầu hạt trung tính (neutrophils) là loại tế bào miễn dịch chiếm số lượng nhiều nhất, khi lưu thông trong máu sẽ tuần tra và phát hiện những tế bào bất thường, bắt giữ và tiêu diệt (ăn, phân hủy) chúng.

• Dưỡng bào (tế bào mastocyte) có khả năng làm trung gian cho những phản ứng dị ứng nhờ giải phóng hóa chất gây viêm như histamin và bảo vệ cơ thể chống lại ký sinh trùng. 

• Tế bào monocytes (bạch cầu đơn nhân mono) có vai trò tuần tra và đáp ứng với các kích thích miễn dịch. Các tế bào monocytes phát triển thành đại thực bào, bắt giữ và phân giải vi khuẩn, dọn sạch mảnh vụn của tế bào, tái chế tế bào chết.

• Tế bào đuôi gai (Dendritic Cell - DC) là tế bào trình diện kháng nguyên quan trọng, giúp hệ miễn dịch nhận ra các phân tử mầm bệnh, các chất gây dị ứng. Ngoài ra, với các phân tử lớn, tế bào DC có thể xử lý và tách chúng thành các mảnh kháng nguyên có thể được tế bào lympho thích ứng nhận biết. Tế bào đuôi gai cũng có thể phát triển từ các tế bào bạch cầu đơn nhân mono.

• Tế bào diệt tự nhiên (Natural Killer Cell - NK) có tính năng của miễn dịch bẩm sinh và thích ứng, giúp nhận biết và tiêu diệt tế bào có hại, nhiễm virus hoặc tế bào ung thư nhờ chứa các phân tử protein có thể tạo lỗ hổng và gây chết theo chương trình cho tế bào đích. Nhờ vậy mà các tế bào miễn dịch có thể loại bỏ tế bào có hại một cách kín đáo mà không gây tổn thương tế bào lành ở lân cận. Ngoài ra, tế bào NK cũng có khả năng ghi nhớ và phản ứng với các bệnh ở những lần tấn công tiếp theo.

2.2 Nhóm tế bào miễn dịch thích ứng

Nhóm tế bào miễn dịch thích ứng

• Các tế bào lympho T được chia thành 2 loại lớn dựa vào thành phần protein trên bề mặt là T CD4+ và T CD8+ với nhiều chức năng cụ thể khác nhau, nhằm mục đích tiêu diệt tế bào nhiễm mầm bệnh hay kích hoạt hệ thống tế bào miễn dịch liên quan khác.  

• Tế bào T CD8 + còn gọi là tế bào T gây độc tế bào, có vai trò quan trọng giúp nhận biết và loại bỏ tế bào nhiễm virus, tế bào ung thư… nhờ chứa các hạt có độc tố gây chết tế bào được lập trình. Trong trạng thái bình thường, việc giải phóng các hạt này kiểm soát chặt chẽ để không gây hại cho cơ thể.

• Tế bào T CD4 + còn gọi là tế bào T hỗ trợ gồm 4 loại chính là TH1, TH2, TH17 và Treg. TH1 phối hợp các phản ứng miễn dịch chống lại vi sinh vật nội bào, tiết ra các phân tử cảnh báo và kích hoạt những tế bào miễn dịch khác. TH2 phối hợp với các phản ứng miễn dịch chống lại mầm bệnh ngoại bào bằng cách cảnh báo tới tế bào lympho B, bạch cầu hạt và tế bào mast. TH17 có khả năng sản xuất interleukin 17 nhằm kích hoạt các tế bào miễn dịch và không miễn dịch khác. T điều hòa (Treg) có khả năng theo dõi và ức chế các tế bào T khác, ngăn ngừa kích hoạt miễn dịch bất lợi chống lại tế bào và kháng nguyên của chính cơ thể.

• Tế bào lympho B có hai chức năng chính là trình bày kháng nguyên cho tế bào lympho T và tạo kháng thể vô hiệu hóa tác nhân gây bệnh. Lượng kháng thể này sẽ bao phủ bề mặt mầm bệnh khiến chúng không thể liên kết và tiếp tục lây nhiễm cho tế bào chủ, cảnh báo và thu hút các tế bào miễn dịch khác tới vị trí đánh dấu này và bắt giữ, tiêu hóa mầm bệnh.

Mạng lưới tế bào miễn dịch rất phong phú với những vai trò riêng, giúp hệ miễn dịch hoạt động hiệu quả và bảo vệ cơ thể khỏi những tác nhân có hại, giảm nguy cơ mắc bệnh. Hiện nay, hệ miễn dịch ngày càng được nghiên cứu nhiều hơn nâng cao hiệu quả chẩn đoán và điều trị bệnh. Một ví dụ điển hình là ngày nay, liệu pháp tăng cường miễn dịch bằng tế bào NK đang được ứng dụng tại nhiều bệnh viện lớn trên khắp thế giới với hiệu quả mang lại rất cao trong khi thời gian điều trị được rút gọn và đơn giản hóa.

►►► THAM KHẢO CHI TIẾT: Liệu pháp tế bào miễn dịch NK giúp tăng cường hệ miễn dịch - Ngăn ngừa và hỗ trợ điều trị ung thư

Liệu pháp tế bào miễn dịch NK giúp ngăn ngừa và hỗ trợ điều trị ung thư 

Tại Việt Nam, Mescells là đơn vị top đầu đã được Bộ Khoa học và Công nghệ cho phép ứng dụng công nghệ tế bào cũng như những phương pháp trị bệnh hiện đại, mang những bước tiến mới của y khoa thế giới đến với người bệnh với nhiều thành tựu nhờ phác đồ điều trị cá nhân hóa cho từng đối tượng và sự chăm sóc “Tận tâm & Tinh tế” từ đội ngũ bác sĩ trình độ chuyên môn cao, dày dặn kinh nghiệm lâm sàng.

----------------------------------------------------------------------------
Để tìm hiểu thêm về kiến thức, vui lòng liên hệ với Mescells:
Văn phòng đại diện Nhật Bản: 〒175-0094 Tokyo, Itabashi ku, Narimasu 5-6-15
Hotline: 0936 588 688
Email: institute@mescells.com